INFOdoradca+ Informacje o zawodach - Urząd Pracy Powiatu Krakowskiego

Aparatowy procesów chemicznych 813101

• Aparatowy.
• Aparatowy produkcji chemicznej.
• Operator procesów chemicznych.
• Operator produkcji w przemyśle chemicznym.
• Pracownik procesu produkcyjnego w przemyśle chemicznym.
• Pracownik produkcji w przemyśle chemicznym.
• Sterowniczy procesów chemicznych.

W Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie:

• 8131 Chemical products plant and machine operators.

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

• Sekcja C – Przetwórstwo przemysłowe.

Notka metodologiczna

Opis informacji o zawodzie opracowano na podstawie:

• analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe) oraz źródeł internetowych,
• analizy opisu zawodu zamieszczonego w wyszukiwarce opisów zawodów na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia,
• badań ankietowych prowadzonych w projekcie INFODORADCA+ w marcu 2019 r.,
• zebranych opinii od recenzentów, członków panelu ewaluacyjnego oraz zespołu ds. walidacji i jakości informacji o zawodach.

Autorzy i eksperci opiniujący

Zespół Ekspercki:

• Zygmunt Fekner – Instytut Nowych Syntez Chemicznych, Puławy.
• Jarosław Sitek – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Anna Wisła-Świder – Instytut Chemii, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja, Kraków.

Zespół ds. walidacji i jakości informacji o zawodzie:

• Jolanta Religa – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Krzysztof Symela – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Ireneusz Woźniak – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom
• Mirosław Żurek – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.

Recenzenci:

• Jolanta Gajda – Ekspert niezależny, Pilica.
• Paweł Religa – Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego, Radom.

Panel ewaluacyjny – przedstawiciele partnerów społecznych:

• Danuta Pająk – Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów i Techników Przemysłu Spożywczego, Warszawa.
• Iwona Zapart – Zespół Ośrodków Rzeczoznawstwa „ZOR” Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Materiałów Budowlanych FSNT NOT, Warszawa.

Data (rok) opracowania opisu informacji o zawodzie: 2019 r.

Aparatowy procesów chemicznych zajmuje się obsługą, w tym przygotowaniem do pracy, nadzorowaniem, regulacją oraz konserwacją aparatury chemicznej ² stosowanej do prowadzenia procesów chemicznych lub fizykochemicznych, których celem jest otrzymywanie różnego rodzaju związków chemicznych i ich mieszanin.

Opis pracy

Aparatowy procesów chemicznych nadzoruje i kontroluje prawidłowość funkcjonowania specjalistycznej aparatury chemicznej oraz parametry procesowe ¹⁹. Swoją pracę wykonuje według obowiązującej w danym zakładzie dokumentacji technologicznej ⁷, pozyskuje docelowe substancje potrzebne w dalszym procesie produkcyjnym oraz analizuje otrzymane produkty na ich zgodność z przyjętymi normami jakości ¹⁷.

Pracownik w tym zawodzie dba o stan techniczny obsługiwanej aparatury, maszyn i urządzeń. Kontroluje wskazania urządzeń sterowniczych ²⁷ i odpowiednio reaguje na pojawiające się nieprawidłowości w przebiegu procesu technologicznego ²³. Może zajmować się również bieżącym serwisowaniem specjalistycznych urządzeń pracujących w ciągach technologicznych ⁴, lub zgłaszać naprawy odpowiedniemu personelowi.

Sposoby wykonywania pracy

Aparatowy procesów chemicznych użytkuje zgodnie z dokumentacją techniczną ⁶ maszyny, urządzenia i narzędzia stosowane w procesach technologicznych przemysłu chemicznego. Aparatowy procesów chemicznych obsługuje nie tylko aparaty podstawowe, ale również aparaty i urządzenia pomocnicze. Konkretne potrzeby i wymagania prowadzonych procesów technologicznych decydują o doborze aparatury i urządzeń. Sposób pracy aparatowego procesów chemicznych nie jest standardowy, ale ściśle powiązany ze specyfiką procesu technologicznego prowadzonego w danym przedsiębiorstwie. Wśród aparatowych procesów chemicznych, w zależności od obsługiwanej aparatury, można wyróżnić, między innymi: aparatowego centralnej sterowni procesów chemicznych, aparatowego aparatów próżniowych lub stabilizacyjnych, aparatowego takich procesów jak: np. alkilowanie ¹, chlorowanie ³, sulfonowanie ²⁶, nitrowanie ¹⁶, karbonizacja lub polimeryzacja ²⁰, czy też otrzymywania np. rozpuszczalników, amoniaku, nawozów sztucznych, żywic mocznikowych ³⁰, smoły i oleju.

Aparatowy procesów chemicznych wykonuje pracę polegającą m.in. na:

• przygotowywaniu urządzeń ciągu technologicznego oraz przygotowaniu odpowiednich surowców do rozpoczęcia i prowadzenia procesu technologicznego,
• sprawdzaniu stanu technicznego aparatury, maszyn i urządzeń oraz nadzorowaniu poprawności ich działania,
• wprowadzaniu parametrów procesu technologicznego do sterowników urządzeń,
• sprawowaniu kontroli nad przebiegiem procesu technologicznego poprzez monitorowanie parametrów przebiegu procesu,
• ocenianiu prawidłowości przebiegu procesu technologicznego, zgodnie z instrukcjami zakładowymi ⁹,
• rozwiązywaniu problemów pojawiających się podczas przebiegu procesu technologicznego,
• korzystaniu z wyników analiz laboratoryjnych wykonywanych przez laboratoria zakładowe,
• prowadzeniu dokumentacji przebiegu procesów technologicznych, w tym dokumentowaniu zdarzeń i awarii,
• transportowaniu produktu gotowego do magazynu wewnętrznego,
• przestrzeganiu przepisów BHP i ppoż., w tym stosowaniu odzieży ochronnej i sprzętu ochrony indywidualnej.

Więcej szczegółowych informacji znajduje się w sekcjach: 3.1. Zadania zawodowe oraz 3.2 i 3.3. Kompetencje zawodowe.

Warunki pracy

Miejscem pracy aparatowego procesów chemicznych jest najczęściej hala produkcyjna zlokalizowana w zakładzie przemysłowym, w której znajduje się instalacja technologiczna. W przypadku produkcji wielkotonażowej instalacja technologiczna zlokalizowana jest na wolnym powietrzu. Warunki pracy aparatowego procesów chemicznych zależą przede wszystkim od specyfiki prowadzonych procesów chemicznych i wykonywanych przez niego operacji jednostkowych ¹⁸ i procesów jednostkowych ²².

Podczas pracy aparatowy procesów chemicznych, kontrolując przebieg procesu, często przemieszcza się po hali, w której zlokalizowana jest instalacja technologiczna. Czasami wiąże się to z koniecznością pracy na wysokościach, w zależności od specyfiki budowy instalacji lub poszczególnych aparatów. Pomieszczenia, w których wykonywana jest praca, posiadają zazwyczaj oświetlenie dzienne i sztuczne oraz instalacje klimatyzacyjne, zarówno ogólne, jak i stanowiskowe.

Praca aparatowego procesów chemicznych wykonywana jest zazwyczaj w pozycji stojącej, a także pozycji wymuszonej.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.

Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy

Aparatowy procesów chemicznych w działalności zawodowej wykorzystuje m.in.:

• aparaty podstawowe, przede wszystkim takie, jak:
  • reaktory chemiczne ²⁴,
  • kolumny destylacyjne ¹³ i rektyfikacyjne ¹⁴,
  • kolumny absorpcyjne (absorbery) ¹¹ i adsorpcyjne (adsorbery) ¹²,
  • krystalizatory ¹⁵,
  • prasy filtracyjne ²¹,
  • wirówki ²⁸
  • suszarki,
  • ekstraktory ⁸;
• aparaty i urządzenia pomocnicze, przede wszystkim takie, jak:
  • urządzenia kontrolno-pomiarowe,
  • wymienniki ciepła ²⁹,
  • piece i kotły,
  • skrubery ²⁵,
  • maszyny przetłaczające (pompy, sprężarki, dmuchawy, wentylatory),
  • maszyny rozdrabniające (młyny, kruszarki),
  • zbiorniki,
  • wagi,
  • mieszalniki.

Ponadto aparatowy procesów chemicznych ma do czynienia z innymi urządzeniami pomocniczymi, doprowadzającymi i dozującymi substancje ciekłe, stałe i gazowe oraz odprowadzającymi produkty procesów chemicznych (podajniki, przenośniki, transportery, wózki, suwnice, wyciągarki). W swojej pracy posługuje się także narzędziami drobnymi, takimi jak: klucze, noże, młotki, śrubokręty i inne.

Organizacja pracy

Stanowisko aparatowego procesów chemicznych w zależności od specyfiki i wielkości przedsiębiorstwa może być stanowiskiem samodzielnym (nadzorowanym przez przełożonego) lub stanowić element składowy zespołu. W dużych przedsiębiorstwach praca aparatowego procesów chemicznych najczęściej wykonywana jest pod nadzorem brygadzisty lub kierownika, który przydziela pracownikom zadania, dba o zapewnienie surowców, odpowiedniej aparatury i urządzeń oraz nadzoruje prawidłowość wykonywanych prac.

Praca aparatowego procesów chemicznych najczęściej przebiega w systemie jedno-, dwu- lub trzyzmianowym, w wymiarze 8 godzin dziennie. Pracę charakteryzują stałe, powtarzalne czynności, związane z ciągłą kontrolą parametrów procesu technologicznego.

Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka

W trakcie wykonywania pracy aparatowy procesów chemicznych narażony jest m.in. na następujące zagrożenia:

• chemiczne, pochodzące od stosowanych substancji chemicznych, powstających podczas procesu produkcyjnego toksycznych par, gazów i pyłów oraz ścieków i odpadów,
• wynikające z pracy w strefach zagrożonych wybuchem: gazy wybuchowe, pyły wybuchowe, mieszaniny wybuchowe,
• mechaniczne pochodzące od ruchomych części maszyn, urządzeń pracujących pod wysokim ciśnieniem,
• wynikające z konieczności przenoszenia i transportowania przedmiotów o dużej masie,
• termiczne pochodzące od rozgrzanych części maszyn, stosowanych mediów (gorąca woda, para wodna itp.) oraz roztworów substancji chemicznych o podwyższonej temperaturze,
• wynikające z pracy w środowisku o podwyższonym poziomie hałasu,
• wynikające z pracy na wysokościach,
• wynikające z pracy na wolnym powietrzu podczas niekorzystnych warunków atmosferycznych (zmienne temperatury, opady, silny wiatr).

W celu uniknięcia skutków zagrożeń, aparatowy procesów chemicznych jest zobowiązany znać zasady bezpiecznego posługiwania się stosowanymi w procesach technologicznych chemikaliami, ich kartami charakterystyki substancji niebezpiecznej (SDS) ¹⁰ oraz stosować środki ochrony indywidualnej (takie jak: odzież ochronna, buty ochronne, maski i filtry przeciwgazowe, okulary ochronne, kaski i rękawice, sprzęt do prowadzenia prac wysokościowych).

Szczególnie ważne jest planowanie i organizowanie procesów technologicznych zgodnie z wymaganiami sanitarno-higienicznymi, zasadami i przepisami BHP, ochrony ppoż., ergonomii, ochrony środowiska oraz w zgodzie z regułami Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP/cGMP) ⁵.

Wymagania psychofizyczne

Dla pracownika wykonującego zawód aparatowy procesów chemicznych ważne są:

w kategorii wymagań fizycznych

• ogólna wydolność fizyczna,
• sprawność układu oddechowego,
• sprawność układu kostno-stawowego,
• sprawność układu mięśniowego,
• sprawność narządu wzroku,
• sprawność narządu słuchu,
• sprawność zmysłu węchu,
• sprawność zmysłu dotyku,
• sprawność narządu równowagi;

w kategorii sprawności sensomotorycznych

• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• zręczność rąk,
• zręczność palców,
• ostrość wzroku,
• widzenie stereoskopowe (widzenie głębi umożliwiające ocenę odległości),
• spostrzegawczość,
• rozróżnianie barw,
• ostrość słuchu,
• powonienie,
• czucie dotykowe,
• szybki refleks,
• brak lęku przed wysokością,
• zmysł równowagi;

w kategorii sprawności i zdolności

• zdolność koncentracji uwagi,
• podzielność uwagi,
• wyobraźnia przestrzenna,
• uzdolnienia techniczne,
• łatwość przechodzenia z jednej czynności do drugiej,
• zdolność podejmowania szybkich i trafnych decyzji,
• zdolność planowania i przewidywania,
• zdolność do przestrzegania reguł, przepisów i standardów,
• współdziałanie i współpraca w zespole (grupie);

w kategorii cech osobowościowych

• gotowość do pracy w warunkach monotonnych,
• gotowość do współdziałania,
• samodzielność,
• samokontrola,
• gotowość do pracy w nieprzyjemnych (różnych) warunkach środowiskowych,
• wytrzymałość na długotrwały wysiłek fizyczny,
• radzenie sobie ze stresem,
• dokładność,
• odpowiedzialność za działania zawodowe,
• odpowiedzialność za innych,
• dbałość o jakość pracy,
• zainteresowania techniczne.

Więcej informacji znajduje się w sekcjach: 3.4. Kompetencje społeczne; 3.5. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu.

Wymagania zdrowotne

W zawodzie aparatowy procesów chemicznych wymagana jest dobra kondycja fizyczna, umożliwiająca pracę w pozycji stojącej w systemie zmianowym. Ze względu na rodzaj wykonywanej pracy, pod względem wydatku energetycznego praca w zawodzie aparatowy procesów chemicznych zaliczana jest do prac lekko/średnio ciężkich. Występują w niej również obciążenia umysłowe, związane np. z rozwiązywaniem problemów technicznych, podejmowaniem szybkich i trafnych decyzji, działaniem pod presją czasu, radzeniem sobie ze stresem.

Przeciwwskazania do pracy w tym zawodzie to m.in.:

• alergie i schorzenia układu oddechowego z uwagi na pracę z substancjami chemicznymi,
• choroby skóry (np. łuszczyca, atopowe zapalenie skóry),
• choroby układu krążenia,
• wady wzroku i słuchu niepoddające się korekcji,
• dysfunkcja kończyn górnych i dolnych,
• choroby, które mogą zakłócać nadzór nad aparaturą do prowadzenia procesów chemicznych (np. epilepsja),
• niektóre choroby psychiczne.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.4. Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Obecnie (2019 r.) do podjęcia pracy w zawodzie aparatowy procesów chemicznych wystarczające jest wykształcenie na poziomie branżowej szkoły I stopnia (dawniej zasadnicza szkoła zawodowa) w zawodzie szkolnym (pokrewnym) operator urządzeń przemysłu chemicznego.

Jednakże coraz częściej pracodawcy preferują kandydatów z wykształceniem średnim technicznym o profilu chemicznym, np. w zawodzie pokrewnym technik technologii chemicznej.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

Podjęcie pracy w zawodzie aparatowy procesów chemicznych ułatwia posiadanie:

• dyplomu potwierdzającego kwalifikacje pełne w zawodach pokrewnych (szkolnych) operator maszyn i urządzeń do przemysłu chemicznego lub technik technologii chemicznej,
• świadectw potwierdzających kwalifikacje cząstkowe: AU.08 Obsługa maszyn i urządzeń przemysłu chemicznego, AU.56 Organizacja i kontrolowanie procesów technologicznych w przemyśle chemicznym,
• certyfikatów i świadectw potwierdzających odbycie szkoleń w zakresie obsługi specjalistycznej aparatury stosowanej w przemyśle chemicznym.

Dodatkowymi atutami przy zatrudnieniu aparatowego procesów chemicznych mogą być m.in.:

• suplementy Europass (w języku polskim i angielskim), wydawane na prośbę zainteresowanego przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne (do dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe),
• uprawnienia SEP (w zakresie dozoru i eksploatacji) następujących grup: grupa 1 – uprawnienia elektryczne (elektroenergetyczne), grupa 2 – uprawnienia cieplne oraz grupa 3 – uprawnienia gazowe,
• uprawnienia do obsługi suwnic, wciągarek i wciągników,
• uprawnienia do wykonywania pracy z wykorzystaniem wózków widłowych,
• udokumentowana znajomość zasad Dobrej Praktyki Produkcyjnej,
• odbycie szkoleń z zakresu obsługi urządzeń ciśnieniowych, w tym z obsługi i montażu butli z gazami technicznymi.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.2. Instytucje oferujące kształcenie, szkolenie i/lub potwierdzanie kompetencji w ramach zawodu.

Możliwości rozwoju zawodowego i awansu

Aparatowy procesów chemicznych w trakcie nabywania i rozwijania umiejętności oraz wraz ze zdobywaniem doświadczenia zawodowego może awansować poprzez stanowisko młodszego aparatowego i starszego aparatowego na stanowisko brygadzisty. Posiadając wykształcenie średnie i świadectwo maturalne, może rozwijać się zawodowo, podejmując naukę na wyższych uczelniach, na kierunkach i w specjalnościach związanych z chemią, technologią chemiczną, inżynierią chemiczną oraz w specjalnościach takich, jak automatyka czy mechanika i budowa maszyn.

Aparatowy procesów chemicznych może również rozszerzać swoje kompetencje zawodowe poprzez podejmowanie kształcenia i/lub szkolenia w zawodach pokrewnych.

Możliwości potwierdzania kompetencji

Obecnie (2019 r.) w zawodzie aparatowy procesów chemicznych nie ma możliwości potwierdzenia kompetencji w toku edukacji formalnej oraz pozaformalnej.

Okręgowe Komisje Egzaminacyjne oferują możliwość potwierdzenia kwalifikacji pełnych w pokrewnych zawodach szkolnych (operator urządzeń przemysłu chemicznego oraz technik technologii chemicznej) oraz kwalifikacji cząstkowych:

• AU.08 Obsługa maszyn i urządzeń przemysłu chemicznego,
• AU.56 Organizacja i kontrolowanie procesów technologicznych w przemyśle chemicznym.

Więcej informacji można uzyskać w Bazie Usług Rozwojowych https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl oraz Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Osoba zatrudniona w zawodzie aparatowy procesów chemicznych może rozszerzać swoje kompetencje zawodowe w zawodach pokrewnych:

Pracownik w zawodzie aparatowy procesów chemicznych wykonuje różnorodne zadania, do których należą w szczególności:

• Z1 Przygotowywanie surowców i mieszanin stosowanych w procesie technologicznym oraz kontrolowanie dostępności mediów technologicznych.
• Z2 Ocenianie stanu technicznego aparatów, maszyn i urządzeń stosowanych w procesie technologicznym.
• Z3 Przygotowywanie aparatów, maszyn i urządzeń stosowanych do prowadzenia procesu technologicznego oraz przeprowadzanie ich konserwacji i remontów bieżących.
• Z4 Nadzorowanie pracy aparatów, maszyn i urządzeń stosowanych w procesie technologicznym.
• Z5 Regulowanie parametrów przebiegu procesu technologicznego.
• Z6 Zabezpieczanie gotowych produktów, półproduktów i odpadów chemicznych, oznakowanie ich i kierowanie do magazynu.
• Z7 Prowadzenie dokumentacji przebiegu procesu technologicznego.

Kompetencja zawodowa Kz1: Przygotowanie procesów technologicznych przemysłu chemicznego obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, Z3, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Kompetencja zawodowa Kz2: Prowadzenie procesów technologicznych przemysłu chemicznego obejmuje zestaw zadań zawodowych Z4, Z5, Z6, Z7, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Pracownik w zawodzie aparatowy procesów chemicznych powinien posiadać kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.

W szczególności pracownik jest gotów do:

• Ponoszenia odpowiedzialności za skutki podejmowanych działań (bezpieczeństwo i zdrowie ludzi) oraz za powierzone urządzenia i narzędzia wykorzystywane na stanowisku pracy.
• Wykonywania pracy samodzielnie i podejmowania współpracy w zespole uczestniczącym w przygotowaniu i prowadzeniu procesów technologicznych przemysłu chemicznego.
• Dokonywania oceny zagrożenia zdrowia oraz życia i podejmowania działań adekwatnych do stopnia zagrożenia, wynikającego z pracy podczas przygotowania do pracy, nadzorowania, regulacji oraz konserwacji aparatury chemicznej.
• Funkcjonowania w zespole pracowniczym w różnych miejscach i na stanowiskach pracy aparatowego procesów chemicznych.
• Oceniania swoich działań związanych z przygotowaniem do pracy, nadzorowaniem, regulacją oraz konserwacją aparatury chemicznej.
• Kierowania się zasadami zgodnymi z etyką zawodową i obowiązującymi przepisami.
• Podnoszenia kompetencji zawodowych w kontekście zmian prawnych i nowych rozwiązań technologiczno-organizacyjnych, właściwych dla aparatowego procesów chemicznych.

Pracownik powinien mieć zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rys. 1) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu aparatowy procesów chemicznych.

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu aparatowy procesów chemicznych

Uwaga:

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).

Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie aparatowy procesów chemicznych nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:

• Zintegrowany System Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
• Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Zatrudnienie w zawodzie aparatowy procesów chemicznych oferują przede wszystkim przedsiębiorstwa produkcyjne z branży chemicznej, w tym producenci produktów petrochemicznych, nawozów sztucznych, farb i lakierów, włókien sztucznych i syntetycznych, środków czystości, materiałów budowlanych, czy wyrobów farmaceutycznych i kosmetycznych.

Aparatowych procesów chemicznych może znaleźć zatrudnienie także w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego, w których realizowane są procesy chemiczne.

Miejscem pracy aparatowego przemysłu chemicznego mogą być również jednostki badawczo-rozwojowe, zajmujące się technologią procesów chemicznych lub wykorzystujące takie procesy w swojej działalności.

Według raportu Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego za rok 2017, przemysł chemiczny jest trzecim pod względem zatrudnienia sektorem przemysłowym w Polsce, zatrudniając 292 tys. pracowników, co stanowi prawie 11% całkowitego zatrudnienia w przemyśle w Polsce, a liczba zatrudnionych wciąż rośnie.

Obecnie (2019 r.) według Barometru zawodów zapotrzebowanie na operatorów maszyn i urządzeń do produkcji wyrobów chemicznych, wykonujących m.in. zawód aparatowy procesów chemicznych, jest zrównoważone i kształtuje się na stałym poziomie.

Kształcenie

Obecnie (2019 r.) w ramach systemu kształcenia zawodowego nie przygotowuje się kandydatów do pracy w zawodzie aparatowy procesów chemicznych.

Kompetencje przydatne do wykonywania zawodu aparatowy procesów chemicznych można uzyskać podejmując naukę w systemie szkolnym w:

• branżowych szkołach I stopnia (operator urządzeń przemysłu chemicznego),
• branżowych szkołach II stopnia i technikach (technik technologii chemicznej).

Kwalifikacyjne kursy zawodowe (dla dorosłych) w zakresie kwalifikacji AU.08 Obsługa maszyn i urządzeń przemysłu chemicznego oraz AU.56 Organizacja i kontrolowanie procesów technologicznych w przemyśle chemicznym mogą prowadzić:

• publiczne oraz niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe,
• publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenie praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego,
• instytucje rynku pracy prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową,
• podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy Prawo przedsiębiorców.

Potwierdzenie kwalifikacji AU.08 i AU.56 prowadzą (również w trybie eksternistycznym) Okręgowe Komisje Egzaminacyjne.

Osoby, które uzyskały powyższe kwalifikacje, mają możliwość otrzymania również suplementu Europass (w języku polskim i angielskim), wydawanego na prośbę zainteresowanego przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne (do dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe), co ma istotne znaczenie w przypadku poszukiwania pracy za granicą

Szkolenie

Szkolenia dla kandydatów oraz pracowników w zawodzie aparatowy procesów chemicznych prowadzone są głównie przez pracodawców.

Szkolenia mogą być również oferowane przez szkoły, ośrodki i centra kształcenia zawodowego oraz inne instytucje, działające na rynku usług szkoleniowych dla kadry technicznej.

Przykładowa tematyka szkoleń:

• eksploatacja i dozór urządzeń wytwarzających, przetwarzających, przesyłających i zużywających energię elektryczną,
• eksploatacja i dozór urządzeń elektroenergetycznych,
• eksploatacja i dozór urządzeń, instalacji i sieci cieplnych w zakresie obsługi, konserwacji, remontów, montażu oraz kontrolno-pomiarowym, dla urządzeń wytwarzających, przetwarzających, przesyłających i zużywających ciepło,
• eksploatacja i dozór urządzeń, instalacji i sieci gazowych w zakresie obsługi, konserwacji, remontów, montażu oraz kontrolno-pomiarowym,
• obsługa urządzeń ciśnieniowych,
• obsługa suwnic, wciągarek i wciągników,
• Dobra Praktyka Produkcyjna.

Organizatorzy tych szkoleń poświadczają uzyskane przez uczestników kompetencje stosownymi certyfikatami lub zaświadczeniami.

Aparatowy procesów chemicznych może również uczestniczyć w szkoleniach przeprowadzanych przez dostawców i producentów aparatury, maszyn i urządzeń, których zakup dokonywany jest często łącznie z kursem szkoleniowym dla określonej grupy pracowników.

Obecnie (2019 r.) wynagrodzenie osób pracujących w zawodzie aparatowy procesów chemicznych jest zróżnicowane i zależy m.in. od takich czynników, jak lokalizacja przedsiębiorstwa produkcyjnego, profil działalności oraz jego wielkość.

Duży wpływ na wysokość wynagrodzenia ma także doświadczenie zawodowe pracownika, jego kwalifikacje, staż pracy i wykształcenie. Dolną granicą oferowanego wynagrodzenia brutto jest płaca minimalna (2250 zł miesięcznie). Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w tym zawodzie kształtuje się w przedziale ok. 3000 zł – 4650 zł. Co czwarta osoba zatrudniona w tym zawodzie otrzymuje miesięczne wynagrodzenie brutto powyżej 4650 zł.

W zawodzie aparatowy procesów chemicznych na ogół nie stosuje się dodatkowych, pozapłacowych składników wynagrodzenia. Jednak niektórzy z zatrudnionych w zawodzie otrzymują dofinansowanie zajęć sportowo-rekreacyjnych, dofinansowanie do prywatnej opieki zdrowotnej, czy dodatkowe ubezpieczenie na życie i NNW.

W zawodzie aparatowy procesów chemicznych możliwe jest zatrudnienie osób z niepełnosprawnościami.

Warunkiem niezbędnym do zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w zawodzie jest identyfikacja indywidualnych barier i dostosowanie technicznych i organizacyjnych warunków środowiska oraz stanowiska pracy do potrzeb zatrudnienia osób:

• z dysfunkcją narządu słuchu (03-L), jeśli niepełnosprawność jest możliwa do skorygowania za pomocą implantów lub aparatów słuchowych,
• z zaburzeniami głosu, mowy (03-L), jeśli umożliwiają skuteczny kontakt interpersonalny i komunikację,
• z niewielką dysfunkcją narządu wzroku (04-O), jeśli posiadana wada jest skorygowana odpowiednimi szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi, które zapewnią ostrość widzenia.